Klejenie

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele chemicznych klejów, niektóre z nich są uniwersalne, a inne są przeznaczone do łączenia konkretnych powierzchni. Niemniej jednak, w konserwacji zabytków, rzadko używa się tego typu produktów, zawodowy restaurator bez wątpienia będzie stosował kleje naturalne, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego. Tego typu kleje były wykorzystywane już w późnym renesansie, zapewniają one mocne wiązanie zarówno w przypadku łączenia dwóch elementów jak i w fornirze. Jedyną wadą kleju naturalnego jest niewielka odporność na wilgotność (ciepło i wilgoć), co często powoduje rozłączanie się sklejonych elementów. Poniżej przedstawiono listę najczęściej używanych klejów oraz ich najważniejsze cechy.

Klej stolarski pochodzenia zwierzęcego występuje w formie kapsułek, płytek i proszku, jest wrażliwy na wilgoć i ciepło, jednak ma to swoją zaletę – łatwo na powrót rozłączyć sklejone elementy po prostu je podgrzewając (odwracalność to w restauracji bardzo ważna kwestia). Nie jest to klej gotowy do użycia od razu, najpierw należy go przygotować „gotując” go w podwójnym naczyniu, należy to zrobić w następujący sposób:

[bullet_list icon=”play” indent=”10px” style=””]

• Umieść kilka łyżek kleju w niewielkim naczyniu (nie może być zrobione z żelaza) z wodą i pozostaw na 7 – 8 godzin. Po tym jak klej wchłonie część wody i zmięknie można go rozpuścić (jeżeli klej nie jest w granulkach, lecz w kostkach, przed umieszczeniem go w naczyniu należy go rozkruszyć).
• Naczynie odpowiednio duże, by zmieściło się w nim mniejsze naczynie z klejem, napełnij wodą i zagotuj ją, następnie umieść w nim naczynie z klejem i czekaj aż klej się rozpuści, powinien mieć zawiesistą konsystencję, jeżeli jest zbyt gęsty rozcieńcz go odrobiną wody, jeżeli jest zbyt rzadki dodaj trochę kleju.
• Należy go nakładać szybko, gdy wciąż jest gorący (kiedy ostygnie traci siłę wiążącą), jeżeli wykorzystujemy go do forniru, powinniśmy rozprowadzić klej, usunąć pęcherzyki powietrza przyciskając do forniru płaski kawałek drewna lub metalu i przesuwać go wzdłuż powierzchni. Następnie należy umieścić przedmiot w zaciskach. Czas schnięcia to około 24 godziny.
• Podgrzany klej można wykorzystać ponownie jedynie kilka razy, ponieważ z czasem traci on siłę spajania. Jest to klej pochodzenia zwierzęcego, dlatego też wraz z upływem czasu psuje się wydzielając nieprzyjemny zapach, dlatego też odradza się przygotowywanie go w większych ilościach.

[/bullet_list]

Klej winylowy uniwersalny dobrze spaja, jest jednak bardzo wrażliwy na wilgoć;  żeby go osłabić wystarczy go zmoczyć wodą. Do rozdzielenia sklejonych nim części wystarczy wstrzyknąć gorącą wodę w miejscu spojenia.

Klej winylowy D3,  wodoodporny, nie traci jednak swojej siły spajania, odpowiedni do klejenia elementów, które będą wystawione na działanie czynników atmosferycznych i szczególnie wysoką wilgotność.

Klej winylowy szybkowiążący, wykorzystuje się go, kiedy liczy się szybkość spajania, jego czas schnięcia wynosi od 10 do 30 minut (maksymalną siłę spajania uzyskuje wprawdzie po 12 godzinach). Żeby uzyskać dobry efekt najlepiej pokryć nim obie klejone powierzchnie. Można go malować barwnikami na bazie wody.

Klej kontaktowy, szybkowiążący klej, dobrze spaja fornir z plastikowymi i metalowymi laminatami, nadaje się też do fornirowania falistych powierzchni. Cechuje go wysoka moc spajania i odporność na wilgoć, rozcieńcza się go i czyści trichloroetylenem. Klej nakłada się szpachlą na obie klejone powierzchnie, po czym pozostawia się je, zapewniając dostęp powietrza na 5- 10 minut, po czym się je łączy.

W każdym wypadku ważne jest, żeby dobrze ułożyć części przed sklejaniem, ponieważ po tym jak klej zwiąże bardzo trudno jest je od siebie oddzielić bez uszkadzania ich. Superglue lub klej cyjanoakrylatowy wiąże w ciągu kilku sekund praktycznie wszystko, włączając w to palce. Spojenie jest silne i trwałe. Tego typu klej nadaje się do łączenia niewielkich elementów. Dobrze go mieć w warsztacie.